Frants Edvard Röntgen

• Nederlands architect (28-04-1904 Amsterdam – 07-01-1980 Zoeterwoude).
• Zoon van Julius Röntgen en Abrahamina des Amorie van der Hoeven.
• 1918-1923 kunstnijverheidsschool Quellinus te Amsterdam.
• 1937-1969 hoofdarchitect bij de Rijksgebouwendienst, Den Haag.
• 1938 huwelijk met Johanna Amelia Schwartz (1913-2000),
  hieruit worden 1 zoon en 3 dochters geboren.

Frants Edvard werd geboren op 28 april 1904 in Amsterdam, enkele weken nadat zijn oudere 4 jarig zusje Amanda was overleden aan een acute longontsteking. Hij was de derde zoon van Julius Röntgen en diens tweede vrouw Abrahamine des Amorie van der Hoeven. Twee jaar tevoren had zijn broer bij geboorte de namen Edvard Frants gekregen, genoemd naar Edvard Grieg en Frants Beyer, (noorse jurist en musicus). Grieg had zich zeer verbaasd: ‘hoe kon men in zo’n muzikale familie een dergelijke onmuzikale onritmische klank verdragen!’; maar nu, met de namen in omgekeerde volgorde was Grieg tevreden, hij noemde de twee broertjes Edvard en Frants voortaan ‘das doppelte Kontrapunkt’.

Al jong had Frants meer interesse voor tekenen en boetseren dan voor musiceren en hij zou dan ook de enige zoon van Julius zijn die van muziek niet zijn beroep maakte. Desondanks was hij een ware Röntgen, de familie die immers naast musici voortgebracht te hebben, een geslacht was van handwerklieden, meubelmakers, uitvinders en ontwerpers. Al schetsend was hij kritische toehoorder bij de kamerconcerten in ouderlijk huis of zomers te Fuglsang in Denemarken; toen hij op latere leeftijd toch ook zelf ging musiceren, bleek hij een talentvol fluitist te zijn.

Na zeven jaar lagere school kreeg Röntgen thuis onderricht. Van 1918 tot 1923 ging hij naar de ‘Quellinus’ Kunstnijverheidsschool te Amsterdam, legde zich toe op beeldhouwen en meubelmakerij en in het laatste schooljaar op de bouwkunst. Daar maakte hij de eerste bouwtekeningen van het landhuis voor zijn ouders, de villa Gaudeamus in Bilthoven, gekenmerkt door de stijl van de Amsterdamse School, met Noorse invloeden; het 14 meter hoge dak zou geïnspireerd zijn door de Nederlandse duinen. Op 16 sept. 1924 was in de eerste steenlegging van wat wel zijn opus1 werd genoemd. Het ontwerp trok sterk de aandacht en er werd melding van gedaan in binnen – en buitenlandse vakbladen. Tevens in Bilthoven, bouwde hij in de jaren 1925/1929 de school ‘de Werkplaats’ van Kees Boeke en ook diens woonhuis. In de tien daarop volgende jaren was hij werkzaam bij verschillende architecten, o.a. ook enige tijd in Zwitserland en had een eigen bureau eerst in Bilthoven en later in Amsterdam.

Op 25 juni 1938 huwde hij Johanna Schwartz, Montessori onderwijzeres in Amsterdam, dochter van de classicus M.A.Schwartz, in die tijd rector van het gymnasium te Nijmegen. Ze verhuisden naar Den Haag waar Frants Röntgen vanaf 1 juli 1937 werkzaam was bij de Rijksgebouwendienst. In zijn verdere loopbaan tot zijn pensioen in 1969 (in 1955 werd hij benoemd tot hoofdarchitect bij de afdeling Nieuwbouw) ontwierp hij openbare scholen, postkantoren, telefooncentrales, radiozendstations en laboratoria (Rijksuniversiteit Leiden en Landbouwhogeschool Wageningen). Stilistisch zou men zijn werk kunnen plaatsen in het scala van kenmerken van de Amsterdamse School en de Nieuwe Zakelijkheid om uiteindelijk tot nog strakkere en sobere lijnen te komen. Vaak waren zijn ontwerpen onder meer belangwekkend door de toepassing van beeldende kunst. Twee van zijn gebouwen zijn inmiddels benoemd tot Rijksmonument: het voormalige Gebouw van Landmeetkunde, op de Wageningse Berg (1953) en Villa Gaudeamus te Bilthoven (1925).

Hij was van 1955 tot1971 architectuurredacteur van het ‘Polytechnisch Tijdschrift” en schreef voor dit blad en ook voor enkele andere vakbladen, vele kritische artikelen en boekbesprekingen. Van grote waarde zijn de ontelbaar vele schetsboeken en notitieblokjes die hij nagelaten heeft. Bij menig concertbezoek, in de trein, een restaurant of waar dan ook, portretteerde hij musici, vrienden en familieleden. In trefzekere lijnen werd een profiel of een houding getypeerd. En niet te vergeten de vele stadsgezichten, landschappen, kerken of andere bouwwerken die hij tijdens zijn reizen op papier zette. Op 75 jarige leeftijd is hij op 7 januari 1980, verdiept in het lezen van een krant, te Zoeterwoude overleden.